جعبه لایتنر یک وسیله کمکی برای یادگیری و به حافظه سپردن اطلاعات است. جعبه لایتنربه همت یک محقق اتریشی به نام سباستین لایتنر ابداع شده است. برای همه ی ما پیش آمده است که وقتی اطلاعاتی را به ذهن میسپاریم بعد از گذشت زمانی فراموش میکنیم، دلیل این فراموشی این است که؛ در ابتدا اطلاعات وارد حافظه کوتاه مدت ذهن میشود و بعد از گذشت زمان اگر به حافظه بلند مدت منتقل نشود، فراموش خواهد شد. جعبه لایتنر به ما کمک میکند تا اطلاعات را به حافظه بلند مدت منتقل کنیم.
مطالعه مفید: آموزش زبان انگلیسی از پایه
ساختار جعبه لایتنر
برای استفاده از جعبه لایتنر علاوه بر جعبه لایتنر، شما نیاز به فلش کارت هایی دارید که اطلاعات مورد نیاز شما بر روی آن ها نوشته شده باشد. بر یک روی کارت سوال و بر روی دیگر کارت پاسخی که باید به حافظه بلند مدت منتقل شود را بنویسید. جعبه لایتنر از پنج قسمت مجزا ساخته شده است و حجم یا طول این 5 قسمت با یکدیگر متفاوت است.
دلیل متفاوت بودن حجم قسمت های جعبه لایتنر این است که شما باید دسته کارت هایی که اطلاعات بر روی آن ها نوشته شده است را با ترتیبی که به شما کمک میکند اطلاعات را به حافظه بلند مدت خود بسپارید در این قسمت ها قرار دهید. در ادامه ترتیب و روش کارکردن با جعبه لایتنر را توضیح می دهیم.
تاریخچه سیستم لایتنر
در اوایل دهه 70 یک روانشناس آلمانی به نام سباستین لایتنر سیستم یادگیری ابداع کرد که یادگیری انتخابی را آسانتر از روش مرسوم (مطالعه مجموعه ای از فلش کارت ها به صورت متوالی) می کند. ایده ساده جعبه لایتنر تأثیر قابل توجهی بر عملکرد یادگیری دارد. تحقیقات او نشان داد که در طول زمان اطلاعات جدید فراموش می شوند، اما روند آن به صورت خطی اتفاق نمی افتد. به عبارتی ساده تر اگر یک مفهوم یا کلمه ای از ذهن و چشم ما پس از مدتی دور بماند فراموش شده و دیگر به حافظه بلند مدت ما منتقل نمی شود.
سباستین ایده خود را به صورت گرافیکی نشان داد که منحنی فراموشی نامید. این منحنی دارای محور x و y است. محور x زمان است و محور y، حافظه (“کمیت” به خاطر سپرده شده) می باشد. منحنی در این نمودار بسیار شیب دار شروع شده اما پس از مدتی خطی می شود.
منحنی فراموشی و اساس کار جعبه لایتنر
منحنی فراموشی نتیجه آزمایش های فردی به نام هرمان ابینگ هاوس است، او اولین فردی است که به طور تخصصی و علمی پدیده فراموشی را مورد مطالعه قرار داد. او برای آزمایش هایش قدرت حافظه خود را در بازه های مختلف از 20 دقیقه تا 31 روز بررسی و مورد ارزیابی قرار داد. نتایج آزمایشات خود را در کتابی به اسم: “حافظه: نوشته ای در روان شناختی تجربی” جمع آوری کرده است.
منحنی فراموشی چه اطلاعاتی به ما میدهد؟
منحنی فراموشی رابطه بین فراموشی و گذشت زمان را نشان میدهد به این صورت که؛ اگر انسان مطلبی را به خوبی آموزش ببیند، بعد از گذشت بازه زمانی 24 تا 48 ساعت به طور تقریبی نصف اطلاعات را فراموش کرده است و هر چه زمان بیشتری میگذرد حجم این اطلاعات فراموش شده بیشتر میشود. بعد از حدود 1 ماه 80 درصد اطلاعات فراموش شده اند و تنها 20 درصد باقی مانده است.
با وجود فراموشی چطور اطلاعات را به حافظه بلند مدت منتقل کنیم؟
فردی به نام بوریس فردریک اسکینر با تحقیقات و آزمایش های علمی نشان میدهد: “هر گاه به رفتاری بلافاصله پاداش داده شود، آن رفتار تقویت شده و تکرار میشود.” علاوه بر این برای ثبت اطلاعات در حافظه بلند مدت ما نیاز به تکرار اطلاعات داریم و این گونه از فراموشی اطلاعات جلو گیری میکنیم. پاداشی که ما بعد از به یادآوردن اطلاعات و یا پاسخ درست دادن به سوالات دریافت میکنیم، همان احساس رضایت و کامیابی است که در ما بوجود می آید و مشوق ما در ادامه مسیر یادگیری میشود.
مزایا استفاده از جعبه لایتنر
موارد زیر مهم ترین مزایای استفاده از جعبه لایتنر است:
- یادگیری انتخابی آسان می شود: هر جعبه نشان دهنده سطحی از مهارت است. شما می توانید هر زمان که بخواهید مطالب شناخته شده یا سخت ترین کارت ها را مرور کنید.
- نتایج قابل مشاهده انگیزه شما را افزایش می دهد: دانش واژگان فعلی شما با تعداد فلش کارت های موجود در هر جعبه مشخص می شود. در نتیجه این روش باعث می شود که این روش مانا باشد.
- بازخورد فوری: به جای انتظار طولانی مدت، پاسخ هر زبان آموز یکباره بررسی می شود، بنابراین زبان آموز مجبور نیست منتظر بماند تا پاسخ آن تصحیح شود تا متوجه شود کدام پاسخ صحیح یا نادرست است.
- مرتب سازی و آشفتگی: گروه بندی انتخابی و ترتیب مجدد تصادفی موارد با فلش کارت های مورد استفاده در جعبه لایتنر امکان پذیر است.
- آموزش بدون استرس: با استفاده از سیستم ذکر شده، کاربر می تواند با سرعت خود پیشرفت کند و اجازه داده شود تا بر روی خود مطالب آموزشی تمرکز کند تا بر عوامل خارجی.
- مهارت های خودآموزی پرورش می یابد: زبان آموزان در سیستم جعبه لایتنر با موقعیت هایی مواجه می شوند که در آن ها هیچ معلمی ندارند که وقتی پاسخی نمی دانند به آن مراجعه کنند. موفقیت به تدریج به آن ها کمک می کند تا از مهارت های خود اطمینان پیدا کنند.
یادگیری واژگان با کمک جعبه لاینتر
واژگان مجموعه کلماتی است که فرد در یک زبان با آن ها آشنا است. دایره لغات معمولاً با سن و سطح تحصیلات رشد و تکامل می یابد و به عنوان یک ابزار مفید و اساسی برای ارتباط و کسب دانش عمل می کند. متخصصان آموزش زبان به طور کلی موافق هستند که واژگان یکی از مهم ترین جنبه‌های یادگیری زبان‌آموزان خارجی است زیرا در انتقال معنای پیام بسیار مهم است.
زیرا واژگان روی هم انباشته می شود و دیر یا زود شرایط غیر قابل تحمل و خسته کننده می شود. ما نه تنها اهداف خود را از دست می دهیم، بلکه بدتر از آن لذت یادگیری خود را از بین می بریم. بسیاری از ما اغلب کل مطالب را بارها و بارها مطالعه می کنیم. بارها و بارها، ما از اطلاعاتی که مدت‌ها پیش می‌دانستیم حوصله‌مان سر می‌رود، و با «مهره های سخت» مواجه می‌شویم که هرگز نتوانسته‌ایم حفظ کنیم. این امر نیاز به یادگیری انتخابی را کاملاً آشکار می کند. ما باید اطلاعات دشوارتر را انتخاب کنیم و روی آن تمرکز کنیم تا وقت خود را تلف نکنیم.
در واقع، داده های تجربی نشان می دهد که دریافت بازخورد در طول آزمایش نسبت به مطالعه مکرر همان اطلاعات ارجحیت دارد (ریچاردسون و بیورک، 1988). علاوه بر این، کاهش مداوم تعداد کارهای ناتمام احتمالاً انگیزه ما را افزایش می دهد. به همین علت مبنای سیستم جعبه لایتنر، استفاده از سیستم تکرار فاصله دار است.
اساس کار جعبه لایتنر
جعبه لایتنر با استفاده از داده های منحنی فراموشی و همچنین تکرار اطلاعات در بازه های زمانی مشخص به ما کمک میکند تا با سرعت و کمترین تکرار مسیر یادگیری اطلاعات را طی کنیم و احساس رضایت از به خاطرآوردن اطلاعات نیز مشوق ما برای ادامه این مسیر باشد.
جعبه لایتنر چطور کار میکند؟
جعبه لایتنر به شما کمک میکند در یک بازه زمانی 30 روزه اطلاعات را از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت منتقل کنید.
همانطور که گفته شد جعبه لایتنر از 5 قسمت مجزا تشکیل شده است. در قسمت یا خانه اول همیشه یک دسته کارت وجود دارد.
در خانه دوم دو دسته کارت، در خانه سوم 4 دسته کارت، در خانه چهارم 8 دسته کارت و در خانه پنجم 15 دسته کارت قرار میگیرد. این دسته کارت ها به مرور و در بازه زمانی یک ماهه وارد خانه ها میشوند و بعد از اینکه از خانه آخر خارج شوند یعنی اطلاعات با موفقیت از حافظه کوتاه مدت شما به حافظه بلند مدت شما منتقل شدند.
روز اول:
در قسمت اول جعبه لایتنر، فضایی به اندازه یک دسته کارت دارد و شما در روز اول یک دسته کارت را مطالعه میکنید و در دسته اول قرار میدهید.
روز دوم:
در روز دوم شما دو دسته کارت را بررسی میکنید. دسته کارت های روز اول را مرور میکنید، کارت هایی را که اطلاعات آن ها را به خاطر دارید به قسمت دوم جعبه لایتنر منتقل میکنید و با یک فلش کارت با رنگی متمایز آن دسته از کارت ها را با دسته کارت هایی که قرار است به این خانه اضافه شود جدا میکنید و کارت هایی را که اطلاعات آنها را به خاطر نمی آورید بعد از مرور و یادآوری به خانه اول منتقل میکنید.
روز سوم:
در روز سوم شما در دو خانه از جعبه لایتنر کارت دارید؛ خانه اول و خانه دوم. در ابتدا کارت هایی که در خانه اول هستند را مثل روز دوم مرور میکنید، یعنی هر کارتی را که به خاطر دارید به خانه دوم منتقل میکنید و هر کارتی را که اطلاعات آن را به خاطر نارید به خانه اول بازمیگردانید.
دقت کنید فلش کارت رنگی را که در روز دوم در خانه دوم قرار دادید برای متمایز کردن کارت هایی هستند که در روز دوم و سوم به خانه دوم وارد میشوند.
بعد از مرور کارت های خانه اول، به سراغ کارت های خانه دوم که در روز پیش وارد این خانه شدند میروید و آن ها را مرور میکنید. اگر اطلاعات آن کارت ها همچنان در ذهن شما بود آن ها به خانه سوم منتقل میشوند و اگر اطلاعات آن ها را به خاطر نیاوردید، مهم نیست چند کارت، همه را به خانه اول بازمیگردانید!
توجه کنید که شما به تعدادی فلش کارت با رنگ های متمایز از کارت هایی که اطلاعات را روی آن ها نوشته اید نیاز دارید تا هر دسته کارتی که وارد یک خانه میشود را با دسته کارت های دیگری که قرار است در روزهای بعدی وارد آن خانه شود متمایز کند و شما در هر روز کارت های قدیمی تر یا آن هایی که زودتر وارد آن خانه شدند را مرور میکنید.
روز چهارم:
در روز چهارم استفاده از جعبه لایتنر مانند روزهای قبل پیش میرویم و دسته کارت ها را مرور میکنیم. با این تفاوت که در روز چهارم در خانه سوم هم دسته کارتی وجود دارد و تا زمانی که دسته های این خانه کامل نشده است به سراغ کارت های آن نمیرویم.
با گذشت زمان دست کارت های هر خانه پر میشوند. و ما نیز در حال ذخیره سازی اطلاعات در حافظه بلند مدت خود به کمک جعبه لایتنر خواهیم بود.
توجه کنید در هر روز از خانه ای شروع میکنیم که ظرفیت آن پر شده است. برای پر شدن خانه سوم که قرار است 4 دسته کارت در آن قرار گیرد باید 4 روز صبر کنید و برای پر شدن خانه چهارم که قرار است 8 دسته کارت در آن قرار گیرد نیاز است 8 روز صبر کنید و بعد به سراغ مرور کردن کارت های آن خانه بروید و به همین صورت برای مرور خانه پنجم نیاز است 15 روز صبر کنید تا 15 دسته کارت آن نیز پر شود.
چگونه جعبه لایتنر به یادگیری زبان انگلیسی کمک میکند؟
همه ما در بازه زمان های مختلفی از زندگی اقدام به یادگیری زبان انگلیسی کرده ایم اما اگر بعد از مدتی یادگیری را رها کردیم برای از سر گیری آموزش زبان انگلیسی مجبور به یادگیری مجدد آموزش های قبلی داشته ایم و این به دلیلِ فرار بودن زبان انگلیسی و عدم تکرار و همچنین ذخیره سازی اطلاعات در حافظه کوتاه مدت انسان بوجود می آید.
همانطور که در مطالب قبل توضیح داده شد، جعبه لایتنر بر اساس منحنی فراموشی ابیگ هاوس ابداع شده است و از بین روش های موجود یکی از بهترین روش ها برای انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت است. همانطور که میدانید در ابتدا مسیر یادگیری مطلبی، حافظه کوتاه مدت ما اطلاعات را در خود ذخیره میکند و تمام مطلب را یاد میگیریم و با گذشت زمان از حجم اطلاعاتی که در حافظه کوتاه مدت ذخیره کرده بودیم کاسته میشود و در واقع فراموش میشوند.
حافظه کوتاه مدت و حافظه بلند مدت
برای ذخیره سازی اطلاعات د رحافظه بلند مدت نیاز به تکرار آن اطلاعات داریم، زیرا در این صورت ذهن میتواند تشخیص دهد آن اطلاعات مهم است و برای یادآوری مجدد باید آن را در بخش حافظه بلند مدت ذخیره کند. به طور کلی در طول شبانه روز اطلاعات زیادی وارد ذهن انسان میشود و کارکرد حافظه کوتاه مدت برای این است که اطلاعات اضافه و غیر ضروری وارد حافظه بلند مدت نشوند و البته حافظه کوتاه مدت علیرغم محدودیت در ذخیره سازی، قدرت پردازش بالایی دارد و این ویژگی بسیار برای انسان مفید و سودمند است.
نکته جالب دیگری که خوب است در مورد عملکرد ذهن انسان بدانید این است که ذهن شما مانند کتابخانه ای پر از اطلاعات است و اگر این اطلاعات در این کتابخانه مرتب نشوند احتمال گم شدن اطلاعات یا فراموشی بیشتر میشود و شما با تکرار و استفاده از روش های موثر ذخیره سازی، اطلاعات را در خافظه بلند مدت خود مرتب میکنید و اینگونه دسترسی به اطلاعات سریع تر و بادوام تر خواهد شد.
یادگیری زبان انگلیسی به کمک جعبه لایتنر
حال با توجه به آگاهی از کارکرد جعبه لایتنر و چگونگی انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به حافظه بلند مدت میتوانید برای یادگیری زبان انگلیسی و همچنین به خاطر سپردن آموزش ها در حافظه بلند مدت خود از جعبه لایتنر استفاده کنید. همچنین شما میتوانید با آگاهی از سبک های یادگیری زبان انگلیسی روشی از یادگیری را دنبال کنید که در آن سریع تر پیشرفت میکنید.
مطالعه بیشتر: سبک های یادگیری زبان انگلیسی کدامند و چقدر کارآمد هستند؟
چطور جعبه لایتنر بسازیم؟
ابعاد جعبه لایتنر
برای ساخت جعبه لایتنر میتوانید از هر وسیله ای مثل جعبه شیرینی, طلق، چوب، مقوا و بطور کلی هر وسیله ای که در خانه در دسترس دارید استفاده کنید. طول جعبه لایتنر 30 سانتی متر است و ارتفاع و عرض آن بستگی به کارت هایی دارد که قرار است روی آن اطلاعات را یادداشت کنید.
ابعاد فلش کارت های مورد استفاده در جعبه لایتنر
همانطور که گفته شد اندازه این کارت ها کاملا به سلیقه و البته نیاز شما بستگی دارد. برای نوشتن اطلاعات کوتاه میتوانید از کارت های کوچکتر و برای نوشتن اطلاعات طولانی تر از کارت ها با ابعاد بزرگتری استفاده کنید. عموما از کارت های 7*5 برای استفاده در جعبه لایتنر استفاده میشود و ارتفاع و عرض جعبه لایتنر هم 6 و 5 در نظر میگیرند.
توجه کنید برا ی اینکه یک سانت از سر کارت ها از جعبه لایتنر بیرون قرار گیرند ابعاد کارت یک سانت از ارتفاع جعبه لایتنر بیشتر خواهد بود. این فقط برای جابجایی راحت تر کارت ها خواهد بود.
تقسیم بندی جعبه لایتنر
تعداد خانه های مورد نیاز در جعبه لایتنر 5 خانه است. نکته مهم در تقسیم بندی جعبه لایتنر طول هر خانه است. چون در هر خانه از جعبه لایتنرتعداد دسته کارت هایی که قرار میگیرند با یکدیگر متفاوت است، طول هر خانه نیز متفاوت خواهد بود. همانطور که گفته شد در خانه اول یک دسته کارت قرار میگیرد و طول آن 1 سانت خواهد بود. در خانه دوم دو دسته کارت و طول آن 2 سانتی متر خواهد بود و خانه سوم و چهارم به ترتیب 4 و 8 سانتی متر طول خواهند داشت و 15 سانتی متر باقی مانده خانه پنجم را تشکیل میدهد.
همانطور که گفته شد بعد از اینکه جعبه لایتنر را با ابعاد 5*6*30 ساختید حالا باید جعبه لایتنر را به خانه های مورد نیاز تقسیم بندی کنید. با توجه به توضیحات بالا طول خانه ها به ترتیب برابر با: 1و2و4و8 و15 سانتی متر خواهد بود. این برابر با دسته کارت هایی است که در هر خانه قرار میگیرد تا خانه مورد نظر پر شود.
خرید جعبه لایتنر
همچنین برای تهیه ی جعبه لایتنر میتوانید از فروشگاه های لوازم التحریر یا فروشگاه های اینترنتی موجود مانند دیجیکالا جعبه لایتنر خود را خریداری کنید.
راهکارهای موثر دیگر برای یادگیری مطالب جدید
مطالب را بصورت فعال مرور کنید.
توجه کنید تکرار اطلاعات یکی از راهکارهای موثر و ثابت شده برای ذخیره و یادگیری مطالب در ذهن انسان است. شما با این روش میتوانید هر اطلاعتی را که نیاز دارید در حافظه بلند مدت خود ذخیره کنید. مانند راهکار استفاده از جعبه لایتنر.
از تکرار اطلاعات کم اهمیت خودداری کنید!
از روش تصویرسازی و تداعی اطلاعات در ذهن استفاده کنید.
روش تصویر سازی یا تداعی اطلاعات، روشی کارآمد و موثر برای به خاطر سپردن اطلاعات از جمله معنی واژگان زبان انگلیسی است. در این روش مغز شما با ایجاد پیوندهای معنایی بین محتوای ورودی و تصویر ساخته شده در ذهن شما، یک ساختار معنایی میسازد و این ساختار را در حافظه بلند مدت شما ذخیره میکند.
بطور فعال با اطلاعات ورودی به مغز خود سروکله بزنید.
فهمیدن و درک کردن مطالب باعث میشود یادگیری فعال اتفاق بیوفتد. به همین دلیل انجام دادن تمرینات بعد از یادگیری مطالب به تثبیت اطلاعات یا ذخیره سازی آن ها در حافظه بلند مدت کمک مهمی میکند. همچنین توضیح مطالب یادگرفته شده به دیگران، باعث میشود خود توضیح دهنده نیز مطالب را بهتر فرابگیرد و از طرفی این روش کمک میکند تا خلا های اطلاعاتی ذهن، خود را نشان بدهند و درصدد برطرف کردن این خلاها باشیم.
برای یادگیری حجم بالای اطلاعات آن ها را تقسیم کنید.
یکی از موثرترین راهکارهای موجود برای یادگیری و ذخیره سازی اطلاعات با حجم بالا در ذهن، تقسیم کردن اطلاعات به حجم های کوچکتر خواهد بود. با این روش یک قدم بزرگ را به قدم های کوچکتر و قابل انجام تقسیم میکنید و علاوه بر اینکه انجام آن آسانتر خواهد بود ذهن و روان شما هم توانایی بیشتری در انجام به موقع و صحیح آن دارد. در واقع با این روش اطلاعات را به صورت مرتب شده و دسته بندی شده در حافظه خود ذخیره میکنید.
فایده خوابیدن بعد از یادگیری مطالب جدید!
شاید عجیب به نظر برسد اما همه ما کم و بیش تجربه داشتیم که قبل از خواب به موضوعی فکر کردیم و این فکر کردن باعث دیدن رویا در خواب و یا پیدا کردن راهکاری برای رهایی از مشکلی شده است. این به دلیلِ یکی از ویژگی های جالب ذهن انسان اتفاق می افتد. خوابیدن بعد مطالعه روشی مفید برای کمک به یادگیری مطلب در ذهن است زیرا باعث میشود بدن خود را بازسازی کند و اطلاعات در ذهن ما تثبیت شود.
برنامه ریزی کنید و به آن پایبند باشید.
یکی از سخت ترین کارها برای ما انجام برنامه ریزی و پایبند بودن به آن است. حتی اگر برنامه ما یک برنامه ساده و فقط مرور ده کلمه جدید زبان انگلیسی در روز باشد. این کار قطعا زمان زیادی از ما نمیگیرد ولی مشکل اصلی در پایبند بودن به این برنامه ساده است و البته تاثیر انجام برنامه هم به پایبند بودن به آن است. کافیت یک هفته به برنامه خود پایبند باشید و با یک محاسبه ساده بررسی کنید بعد از 3 ماه چقدر واژگان جدید یاد گرفتید.!
محیطی مناسب برای تمرکز کردن ایجاد کنید.
تجربه ما میگوید حتی با استفاده از بهترین روش های یادگیری هم اگر تمرکز کافی روی مسئله یا مطلب مورد نظر نداشته باشیم یادگیری به صورت مفید آن اتفاق نمی افتد.! پس برای یادگیری موثر بهتر است عوامل حواس پرتی ازجمله تلفن های همراه هوشمند را از خود دور کنید و با تمرکز کافی به یادگیری مطالب جدید بپردازید.
از یادگیری لذت ببرید!
این روزها همه به دنبال لذت بردن در هنگام انجام کاری هستیم، چه آن کار مطالعه کردن باشد و چه انجام مسئولیتی که بایت آن حقوقی دریافت میکنیم.
برای لذت بردن از مطالعه و یادگیری مطالب جدید میتوانید به کمک روش های موثر یادگیری،سرعت یادگیری مطالب را برای خود افزایش دهید و همچنین با انجام به موقع و بدور از حواس پرتی لذت مطالعه را برای خود افزایش دهید. علاوه بر این میتوانید با خرید پکیج آموزش زبان انگلیسی اساطیر یادگیری زبان انگلیسی را به صورت خودآموز شروع کنید و در هر ساعت و مکانی که تمایل دارید، آموزش های مورد نیاز خود را دریافت کنید و مسیر خود را برای دریافت مدارک معتبر زبان انگلیسی شروع کنید.
مطالعه بیشتر: راهنمای کامل بهترین مدارک معتبر زبان انگلیسی
